'पोतिरा' ....!!

'पोतिरा' ....!! 
मातीच्या कच्च्या विटांच्या भिंतीचे घर. कौलारू छप्पर. मोठमोठ्या खोल्या. भिंतींची रुंदी किमान 3 ते 4 फूट. त्यातच खोदलेली कपाटे. प्रत्येक भिंतीत एक छोटी आणि मोठी देवळी. छोटी देवळी पत्र्याचा दिवा (आम्ही त्याचा चिमणी म्हणायचो) ठेवण्यासाठी. रॉकेलचा दिवा. त्याच सुतळी किंवा वळलेली कापडी वात. स्वयंपाक घर आणि पुढील मुख्य खोलीत दोन चिमण्या ठेवायच्या. इतर खोलीत एकच चिमणी. आठवड्यातून एकदा सगळ्या चिमण्या रॉकेलनी भरायच्या. माझ्या लहानपणी संपूर्ण गल्लीत दोन-चार घरातच विजेची व्यवस्था होती. पथदीपही 60 वॅटच्या बल्बचेच. ट्यूब लाईटही नव्हती. घराच्या भिंती पांढऱ्या मातीच्या. रंग नाही की, कोणतीही सजावट नाही. पण मस्त वाटायचे.
दिवसा विजेची गरज नसायची. मोठ्या खिडक्‍यांतून इतका उजेड यायचा की, विजेची गरजच वाटायची नाही. जमिनी आठवड्यातून एकदा शेणाने सारवायच्या. तर दिवाळीच्या काळात भिंती पांढऱ्या मातीने सारवायच्या. याला 'पोतिरा' म्हणत. मोठमोठ्या बादलीत पांढऱ्या मातीत पाणी घालून काला करायचा आणि एखाद्या कापडाने भिंती सारवायच्या. तरीही डासांची पैदास नाही की, किड्यांचा त्रास नाही. दुर्गंधीचा लवलेशही नसायचा. 'पोतिरा' देण्याचा कार्यक्रम आम्हा मुलांसाठी पर्वणी असायची. कारण दिवसभर मातीत खेळायला मिळायचे. उन्हाने तापलेल्या मातीत पाणी घातले की, मस्त सुगंध यायचा.... जो हल्लीच्या काळी दुर्मिळच म्हणावा लागेल....